dinsdag 28 april – gebondenheid en bevrijding

“Er is kracht, kracht, wonderbare kracht, in het bloed, van het lam” Met zijn vieren zingen we zachtjes deze woorden, als start van een gebedsronde, met een zuster die daarom gevraagd heeft. We zitten in een kleine ruimte, in de onderste verdieping van een woonhuis, direct naast de Noorderstadskerk. Het is dinsdag en dat betekent dat er hier iedere week twee mensen zijn die bereid zijn om met mensen te spreken, te bidden, en dus ook te zingen. Dit alles in het kader van ‘bevrijdingspastoraat’. Het is een thema dat de laatste jaren meer en meer besproken (en beoefend) wordt in de Broedergemeente in Suriname. En sinds kort ook in Nederland een –voorzichtig- besproken thema in de Broedergemeente, mede dankzij een film van het ZZg. De twee mensen zijn broeder Pansa, predikant en regiocoördinator voor het pastorale werk, en zuster Vrede, ervaringsdeskundige, wiens dochter ik van vroeger blijk te kennen.

De ruimte is bescheiden, het is meer een hal in hoekvorm, dan een echte kamer. Er staat in de hoek een bureau, met daarachter een printer. Verder een aantal stoelen. Aan het einde van de hal-kamer bevindt zich een keukentje met koelkast en een toilet, en er is een airco. En dat is het zo’n beetje. De ruimte waar deze twee mensen zich iedere week beschikbaar stellen voor mensen die zoeken naar bevrijding, is bescheiden. Maar bevrijding is het waar het om draait, en zoals er veel zaken zijn waar wij als mensen in het leven aan vast kunnen zitten, zo zijn het ook al die zaken waar we als mensen van los kunnen (moeten) komen: slechte gewoontes, scheve relaties, verslavingen, een laag zelfbeeld, boze geesten, verkeerde voorstellingen, haatgevoelens, bitterheid, teleurstelling, verdriet, angst, slechte invloeden. Het Provinciaal Bestuur van de EBG heeft erkend dat er in Suriname behoefte is aan bevrijding van dit alles, vanuit de gedachte dat het evangelie ons vrijmaakt. Toen, door de handen en woorden van Jezus, en nu, door de handen en woorden van zijn volgelingen, wij dus. Het heeft tot een besluit geleid op de synode van 2011 om gemeenteleden en leerkrachten (van de vele scholen en internaten van de EBG hier) die zich daartoe geroepen voelen, op te leiden en toe te rusten om dit werk te kunnen doen. Zo worden er cursussen gegeven en groepen getraind. Op een zeer zorgvuldige manier wordt gewerkt aan een trainingsprogramma en vorming van gemeenteleden.

Het viel u wellicht op dat ik in het bovenstaande rijtje als vanzelfsprekend ‘boze geesten’ noemde. Dat is omdat het ook als vanzelfsprekend door de mensen wordt genoemd die zich bekwamen in het bevrijdingspastoraat. En hoewel het misschien de meest tot de verbeelding sprekende voorbeelden oplevert van bevrijding; het uitdrijven van geesten, het is zeker niet het enige waar deze mensen zich mee bezig houden. En dat leer ik op deze dag.

Een contact met iemand die de wens heeft bevrijd te worden, wordt altijd begonnen met een inleidend gesprek; wat is het waar de persoon van wenst bevrijd te worden. Vervolgens, afhankelijk van dit gesprek, wordt een lange lijst met vragen behandeld. De manier waarop dit gaat heeft iets weg van een diagnose, zoals een arts die zou stellen. De vragen hebben namelijk allemaal tot doel om helder te krijgen, ‘waar het in zit’. Wat is het dat maakt dat deze persoon vast zit, op welke manier dan ook. Systematisch wordt het leven van de persoon onderzocht; hoe is de relatie met de kinderen, met de broers en zussen, ouders. Wat zijn de dingen die de persoon heeft meegemaakt, vroeger en recentelijk. Het gaat om relaties, om gevoelens, om trauma’s, om de invloed van buitenaf. Het uitgangspunt is dat mensen hun leven vaak laten gebeuren, de dingen die op hen afkomen, nemen zo als ze zijn, maar vaak wel last hebben van de gevolgen. ‘Geestelijke strijd’ is het begrip dat daarvoor gebezigd wordt en dat kan verschillende vormen aannemen, maar het is een feit dat de aanvrager van het gesprek er last van heeft, vast zit, gebonden is.

Zo, door het invullen van deze vragenlijst onder begeleiding, wordt meer en meer helder wat de gebieden van het leven zijn waar deze persoon vast zit. Het doel is om daarna, in een aparte sessie, uitgebreid te bidden voor elk van deze gebieden. Heel concreet, met naam (wanneer het mensen of herkenbare geesten of specifieke gebeurtenissen betreft), wordt elk onderdeel van het leven van de persoon waar hij/zij vast zit benoemd, en wordt gebeden om bevrijding van die gebondenheid. Dit alles vanuit de basisgedachte dat het God is die ons als mensen gemaakt heeft als vrije wezens, en dat het door Jezus mogelijk is weer vrij te worden, ook van datgene waar we onszelf aan verbonden/gebonden hebben. Tot slot benadrukt de broeder de nazorg. “De gesprekken die volgen zijn evenzo belangrijk als de gebeden” want het is nog altijd onze vrije wil die ons tot vrije mensen maakt, en in die vrije wil kunnen we –bewust of niet- (en begrijpelijk of niet) ervoor kiezen onszelf weer te binden. “De persoon zelf zal het contact met God goed moeten blijven onderhouden, om de deur waardoor die gebondenheid naar binnenkomt, gesloten te houden, of het nu gaat om invloed van boze geesten of van mensen of gebeurtenissen”, zo licht de zuster toe.

Mijn aanwezigheid bij deze gesprekken vandaag maken voor mij twee dingen duidelijk: voor een deel gaat het hier om een voor mij onbekend terrein. Dat levert de vraag op of en hoe ik mij daartoe verhoud. Én of en hoe het onderdeel van mijn taak als predikant zou moeten zijn. Want het tweede is: het is duidelijk dat er behoefte aan is, in ieder geval om dit thema bespreekbaar te maken, niet weg te zwijgen of te ontkennen. Zoveel werd ook duidelijk in het gesprek tijdens de themadag. En, te mogen kijken in het gezicht van een zuster, direct nadat het gebed is uitgesproken, een gezicht dat opluchting weergeeft, verlossing, doet mij ook zeker weten dat het niet zomaar iets is, dat hier gebeurt.